Bedrijven onderzoeken eigen fraude: is zelfonderzoek nog verantwoord?
Tijdens een debat over criminaliteitsbestrijding, ondermijning en georganiseerde misdaad diende SP-Kamerlid Van Nispen een motie in. Hij riep de regering op om in overleg te treden met het Openbaar Ministerie (OM) en te stoppen met het beleid dat bedrijven toestaat om bij verdenking van fraude en corruptie zelfonderzoek te doen.
Dit beleid, dat bedrijven veel verantwoordelijkheid geeft zonder formele regeling, staat al langer onder druk. Reeds in 2020 diende Van Nispen, samen met D66-Kamerlid Groothuizen, een motie in voor onafhankelijk onderzoek naar de voor- en nadelen van zelfonderzoek. Dit artikel geeft een overzicht van de bevindingen van dat onderzoek, evenals de beoordelingen van organisaties zoals de OESO en Transparency International.
Van Nispen uitte zorgen over de huidige beleidslijn van het ministerie van Justitie en Veiligheid, die bedrijven aanmoedigt zelf onderzoek te doen naar verdenkingen van fraude en corruptie. Hij wees op potentiële risico’s zoals de kwaliteit van het onderzoek, mogelijke beïnvloeding door bedrijven, het achterhouden van cruciale informatie en het risico op klassenjustitie. Volgens Van Nispen is het onwenselijk dat rechtspersonen meer mogelijkheden krijgen om eigen fraude te onderzoeken dan natuurlijke personen. De groeiende inzet van zelfonderzoek door bedrijven acht hij risicovol en ongewenst.
[....]
